باشگاه خبرنگاران جوان؛ محمدعلی حسن نیا* - از ماه‌ها قبل تحلیل و رصد فعالیت‌های آمریکا به خصوص شخص هوکشتاین فرستاده ویژه دولت ایالات‌متحده در امور لبنان نشان می‌داد که واشنگتن بدنبال یک تغییر معادله سیاسی در لبنان است. آن‌ها از ایجاد اقتدار در بیروت مسرور می‌شوند و قصد دارند با انتخاب و روی کار آوردن چهره‌های سفید صحنه این کشور را در دست بگیرند. جوزف عون فرمانده ارتش با هدایت‌های آمریکا به قدرت رسید و در خلا نبود انسجام واحد در بلوک ۸ مارس نزدیک به مقاوت اینکار انجام شد. در زمان انتخاب رئیس جمهور لبنان گروه‌های ائتلاف ۸ مارس دچار اختلاف شدند و «جریان آزاد مسیحی» از بیان انتخاب «جوزف عون» سربا زد ولی گفته می‌شود «حزب الله» لبنان و «جنبش امل» در یک بازه دو ساعت تنفس بین رای گیری اول و دوم امتیازاتی از عون گرفتند که البته رئیس جمهور لبنان در اولین اقدام نخستین شرط را زیر پا گذاشت. در آن سو جریان ۱۴مارس اعلام کردند اکنون وقت کودتا علیه «نجیب میقاتی» است. میقاتی متهم است به اینکه با حزب الله بسیار مدارا می‌کند و به همین علت به سمت گزینه دیگری از اهل سنت رفتند. مانند انتخابات ریاست جمهوری گزینه‌های تند و رادیکالی برای نخست وزیری معرفی شد. افرادی مثل سرلشکر «اشرف ریفی» یا «فواد مخزومی» که از رادیکال‌ترین چهره‌های مخالف مقاومت در لبنان محسوب می‌شوند. 
نواف سلام در کدام طیف تعریف می‌شود؟
اما به یکباره آمریکا یک نام را از کلاه شعبده بازی خود بیرون آورد. «نواف سلام»! یکی از افراد سرشناس و تکنوکرات لبنانی که سابقه طولانی در سمت‌های مختلف از جمله نماینده لبنان در سازمان ملل و رئیس دیوان بین المللی دادگستری دارد. او از دهه های ۹۰ همواره به عنوان چهره جریان سوم مطرح بوده است. زمانی که خاندان «حریری» و «جنبلاط»  یک سو قدرت را تقسیم کردند و از نظر امنیتی هم بین «امیل لحود» و «نبیه بری» هماهنگی وجود داشت او بر طبل یک موج سومی می‌کوبید. نواف سلام در قلب تیمی بود که از جنبش‌هایی که در اکتبر آغاز شد، حمایت و پشتیبانی می‌کرد. جریانی که انقلاب ۲۰۱۹ را راه انداختند. او در کنار مخالفان بشار اسد ایستاده بود و واقعاً با هژمونی آمریکا، اروپا و حتی خلیج فارس بر لبنان مقابله نمی‌کرد. از سوی دیگر عون در اولین قدم نشان داد که مورد اعتماد نیست و ژنرالی است که در شطرنج سیاسی لبنان نقش سرباز را برای آمریکا بازی می‌کند. نواف سلام نشان دهنده نقطه تقاطع سعودی-آمریکایی-اروپایی با تمام مخالفان حزب الله لبنان است و به عنوان یک کارت زرد علیه رئیس جمهور جدید عمل می‌کند. نواف سلام در این بیست سال بسیار تغییر کرده است. پیش از ترور نخست وزیر رفیق حریری، این وکیل فعال سیاسی از جمله نخبگانی بود که نگران موقعیت سیاسی لبنان در منطقه بود که در ادامه علاقه او به بازیگری در سپهر سیاست داخلی لبنان پس از سال ۱۹۹۸ بيشتر شد. این مرد مدتی از صحنه داخلی غایب بود، اما با شروع جنبش ۱۷ اکتبر ۲۰۱۹ نواف سلام دوباره ظاهر شد. در فضای سیاسی لبنان گروه‌هایی از شخصیت‌ها حضور دارند که همیشه به‌عنوان تکنوکرات کاندیدای موقعیت‌های برجسته در این کشور هستند نواف سلام یکی از برجسته‌ترین تفراد در میان این جمع است. حامیان سلام برای احراز پست نخست‌وزیری نیز وجهه بارز وی را یعنی یک وکیل و تکنوکرات برجسته بودن می‌دانستند. همچنین در دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ بسیاری از سیاسیون لبنانی وی را در قلب جنبش حمایت از سازمان آزادیبخش فلسطین می‌دیدند. نواف سلام در قلب تیمی قرار داشت که از جنبش‌های که در اکتبر آغاز شد، حمایت و پشتیبانی می‌کرد. اگرچه او از نسل کسانی است که تصمیم به ترک درگیری‌ها و جنگ‌های داخلی لبنان (از ۱۹۷۵ تا ۱۹۹۰) گرفتند، اما سلام آنچه را که می‌خواست یعنی لبنانی با فضای آرام را در گروهی از نخبگان فرهنگی، اقتصادی و دانشگاهی یافت که دریافته بودند نیاز فوری لبنان فاصله گرفتن از درگیری‌های داخلی در این کشور است. البته او در سال‌های بعد از جنگ داخلی سوریه کنار مخالفان سوری بشار اسد ایستاد و در مقابل استیلای هژمونی آمریکا و اروپا حتی برخی کشورهای حوزه خلیج فارس بر فضای سیاسی لبنان حرفی به میان نیاورد. نواف سلام از زمان پذیرفتن سمت سفیر لبنان در سازمان ملل متحد، نقطه مشکل آفرینی را نشان داد، زیرا او بیشتر دیگاه‌های جریان‌ مخالف مقاومت در لبنان را بیان می‌کرد. اما این به هیچ وجه به معنای دشمنی او با حزب‌الله و مخالفت با مقاومت برعلیه اسرائیل نیست. اما او از نسلی است که به درگیری اعراب و اسرائیل از منظر دستیابی به حقوق از طریق پایبندی به مشروعیت و حقوق بین المللی نگاه می‌کند. سخت‌ترین آزمون نواف سلام برای این مشروعیت بین‌المللی را باید در ۱۴ماه گذشته مشاهده کرد، زمانی که او از جایگاه خود در دیوان بین‌المللی دادگستری به واقع از آنچه مشروعیت بین‌المللی و نهادهای حقوقی و سیاسی بود دفاع کرد و توانست حکم جلب نتانیاهو و گالانت را صادر کند.

کارشناس ارشد مسائل غرب آسیا